آموزش دين را از خانواده آغاز کنيم

 آموزش مسائل ديني به کودکان از دوران طفوليت و کودکي آغاز مي‌شود و اين موضوع آنقدر اهميت دارد که برخي آغاز آن را حتي از دوره جنيني عنوان کرده‌اند و روايات بسياري نيز در اين باره به ما رسيده است که از اين دوره آموزش دينداري به فرزند آغاز...... 

mamane.ir

 در سال‌هاي نه چندان دور گذشته، جامعه ايران، جامعه‌اي مذهبي بود و فرزنداني که قدم بر اين سرزمين مي‌گذاشتند کمتر مورد هجمه بيگانگان قرار مي‌گرفتند و از اين رو مي‌توانستند...

در سال‌هاي نه چندان دور گذشته، جامعه ايران، جامعه‌اي مذهبي بود و فرزنداني که قدم بر اين سرزمين مي‌گذاشتند کمتر مورد هجمه بيگانگان قرار مي‌گرفتند و از اين رو مي‌توانستند اعتقادات و باورهاي ديني خود را از دسترس دشمنان مصون نگه دارند، ولي امروزه با گسترش وسايل ارتباط جمعي، ابزارهاي ديجيتالي، ماهواره‌ها و‌... زمينه ارتباط سريع مردم از يک سوي کره‌زمين به سوي ديگر فراهم است و همين موضوع سبب مي‌شود که جوانان ما که سرمايه و آينده‌ساز اين کشور هستند، در معرض خطرات و آسيب‌هايي قرار گيرند که دين و ايمانشان را دستخوش تغيير کند يا کاملا از بين ببرد. از اين رو نقش والدين و مدارس در اين ميان پررنگ‌تر از پيش مي‌شود تا با تلاشي که انجام مي‌دهند، زمينه ثبات اعتقادات و باورهاي مذهبي فرزندان را تقويت کنند تا در اثر هرگونه هجمه‌اي، باورهاي کودکان ما دچار تغيير و تحول نشود. در اينباره با يکي از کارشناسان خانواده که در حوزه امور مذهبي نيز صاحبنظر است، گفت‌و‌گويي داشته ايم که از نظرتان مي‌گذرانيم.

حجت الاسلام و المسلمين محصل، مدرس حوزه علميه و کارشناس امور خانواده، درباره آموزش مسائل ديني به کودکان مي‌گويد: آموزش مسائل ديني به کودکان از دوران طفوليت و کودکي آغاز مي‌شود و اين موضوع آنقدر اهميت دارد که برخي آغاز آن را حتي از دوره جنيني عنوان کرده‌اند و روايات بسياري نيز در اين باره به ما رسيده است که از اين دوره آموزش دينداري به فرزند آغاز مي‌شود.

وي با بيان اين مطلب ادامه مي‌دهد: در آموزه‌هاي ديني‌مان نيز به اين موضوع ‌اشاره شده است که رفتار مادر در دوران بارداري، تأثيرات روحي بر جنين خواهد گذاشت. از اين رو است که سفارش‌هاي بسياري به مادران در دوران بارداري مبني بر رعايت بسياري از موضوعات شده است. حتي نوع لقمه‌اي که مادر باردار استفاده مي‌کند از ديد اسلام مغفول نمانده و به اين موضوع نيز توجه داشته است.

آموزش آموزه‌هاي ديني از شيرخوارگي

حجت الاسلام محصل، با بيان اينکه مادر از همان اوان کودکي و طفوليت مي‌تواند آموزه‌هاي ديني را به کودکش آموزش دهد، مي‌گويد: اين آموزش حتي در دوران شيرخوارگي نيز مورد توجه قرار گرفته است و بنا به سفارش دين اسلام، مادر در اين دوران نيز از آنچه در اين دين الهي نهي شده است، بايد پرهيز کند. بسياري از مادران هستند که در دوران بارداري و شيردهي به تلاوت قرآن و شنيدن قرائت اين کتاب مقدس اقدام مي‌کنند. برخي ديگر پيش از شير دادن به فرزندشان، وضو مي‌گيرند. گوش دادن به نوحه و حضور در مراسم عزاداري، از ديگر موضوعاتي است که مادران انجام مي‌دهند و نتيجه اينگونه اعمال را بارها در سطح جامعه شاهد بوده‌ايم که فرزنداني از چنين مادراني متولد مي‌شوند که بسيار با ايمان هستند و طينتشان با قرآن و دين اسلام قرين شده است.

حجت‌الاسلام محصل در ادامه سخنانش اظهار مي‌کند: اثرات روحي روي فرزندان از آغاز تولد و حتي قبل از آن شروع مي‌شود. قرائت آيات قرآن، فرستادن صلوات و ساير اذکار، دعا کردن در هنگام شير دادن و‌... اثرات روحي مثبتي روي کودک خواهد گذاشت.

وي با بيان اينکه چنين مواردي، آموزش‌هاي دوران شيرخوارگي به شمار مي‌آيد، مي‌گويد: نامگذاري کودک بر اساس آموزه‌هاي ديني، به خودي خود نوعي آموزش دينداري به شمار مي‌آيد و به آنها گوشزد مي‌کند که حتي در نامگذاري روي اسباب بازي‌هايش نيز از چنين نام‌هايي استفاده کنند.

نقش مهم مادران در‌تربيت فرزندان

حجت الاسلام محصل همچنين مي‌افزايد: در دين اسلام سفارش شده است که سجده کردن براي پروردگار متعال را در سن سه سالگي بايد به کودک آموزش داد. همچنين نماز خواندن نيز بايد در سن پنج تا هفت سالگي به کودکان آموزش داده شود. در دين اسلام تأكيد شده است که کودکان را در سن هفت سالگي به نماز خواندن تشويق کنيد تا به خواندن اين فريضه الهي عادت کنند.

به گفته وي، اين گونه آموزش‌ها از دوران شيرخوارگي آغاز مي‌شود و مرحله به مرحله پيش مي‌رود و چندان تفاوتي در جنسيت فرزندان ندارد و در بسياري موارد به صورت مشترک ارائه مي‌شود.

حجت الاسلام محصل در ادامه اين مطلب اظهار مي‌کند: در اين ميان، والدين مهم‌ترين نقش را ايفا مي‌کنند. اگر مادري در دوران شير دادن به کودکش، اين کار را با نواي قرآن عجين کند، اثرات روحي خاصي بر فرزندش مي‌گذارد. از سويي مادران اثرات‌تربيتي بسياري بر فرزندان مي‌گذارند. به طوري که مي‌توان گفت پدران اين ميزان تأثيرگذاري بر فرزندان را کمتر دارند. وي با‌ اشاره به روايات ديني مبني بر اين که اگر فرزندي درستکار و درست کردار بود، نشانه آن است که مادرش او را به درستي و نيکويي‌تربيت کرده است، مي‌گويد: اگر فرزند نابکار باشد و در خلاف جهت عرف و دين گام بر دارد نيز نتيجه‌تربيت مادر است. در آموزش نماز و نامگذاري کودک نيز والدين هستند که با اقدامشان بر روح و روان کودک تأثير مي‌گذارند

آموزش پله به پله دين‌زدگي نمي‌آورد

اين مدرس حوزه علميه با تأكيد بر اينکه دور نگه داشتن فرزند از موضوعاتي که دين اسلام آنان را نهي کرده است، سبب تأثيرگذاري بر روحيه او در بزرگسالي مي‌شود، مي‌افزايد: نامگذاري کودکان بر اساس آموزه‌هاي ديني موضوع ديگري است که مي‌تواند سبب شود کودک در هنگام بزرگسالي بيشتر با آموزه‌هاي ديني آشنا شود و احساس نزديکي بيشتري با دين اسلام کند.

وي با‌ اشاره به آداب اجتماعي و رفتارهاي ديني والدين و تأثيرگذاري آن بر کودک ادامه مي‌دهد: در دين اسلام مواردي وجود دارد و سفارش‌هايي شده که چه نوع آموزشي براي کودکان و براي چه دوره سني مناسب است تا آنان دين باور پرورش پيدا کنند. آموزش سرودهاي مذهبي در سن سه سالگي، آموزش قصه‌هايي که محبت به ائمه اطهار(ع) را‌ترويج مي‌کنند، در سن شش سالگي و پاسخگويي به سؤالات ديني کودکان در سن هفت سالگي از جمله مواردي است که مي‌توان در ‌تربيت ديني کودک به کار گرفت.

حجت الاسلام محصل در ادامه سخنانش مي‌افزايد: با ورود کودک به مدرسه و پس از گذراندن دوره‌هاي آموزشي نمازخواني و سجده کردن در پنج تا هفت سالگي، نقش معلم و جامعه به ايفاي نقش والدين افزوده مي‌شود. از آنجا که معلم در مدرسه مورد قبول کودک قرار مي‌گيرد، اگر آموزش‌هايي که ارائه مي‌کند، بر اساس و آميخته با آموزه‌هاي ديني باشد، کودک چنين آموزش‌هايي را سريع‌تر مي‌پذيرد. همانگونه که کودک در مقابل تصحيح والدين درباره موارد درسي که معلم مطرح کرده است پافشاري مي‌کند و سخن معلم را مدرک و دليل مي‌داند، در آموزش موضوعات ديني نيز به همين‌اندازه تأثيرپذير است. ولي لازم است اينگونه آموزش‌ها با نظارت والدين انجام شود.

وي ادامه مي‌دهد: در دوران ورود کودک به دوره نوجواني، مبلغان و مشاوران مدرسه و مسئولان بايد نوجوان را راهنمايي کنند و باورهاي او را شکل دهند. متاسفانه امروزه در برخي از خانواده‌ها مشاهده مي‌شود که نسبت به‌تربيت ديني فرزندشان بي‌تفاوت هستند. بر اين اساس است که مدرسه قادر نيست اثري را که بايد روي کودک داشته باشد، بگذارد.

تغيير شخصيت شکل گرفته دشوار است

حجت الاسلام محصل با تأكيد بر اينکه شخصيت نوجوانان با ورود به دوره جواني و متوسطه، شکل گرفته است، مي‌گويد: در اين دوره سني، کار مبلغان و مسئولان امور ديني مدارس مشکل مي‌شود؛ زيرا به سختي مي‌توانند روحيات و اعتقادات ديني جوانان را تغيير دهند. در اين حالت بهترين کار، آموزش‌هاي مستمر و پله به پله جوانان است تا ضمن آموزش آموزه‌هاي ديني به آنان، برخوردي با آنها نشود که آنان را از دين زده کند.

وي در ادامه با بيان اينکه نمي‌توان گفت همه خانواده‌ها به صورت صد در صد نسبت به‌تربيت ديني کودکشان بي توجه هستند يا توجه دارند، ادامه مي‌دهد: البته تجربه ثابت کرده است که در خانواده‌هايي که وضعيت رفاهي مطلوبي دارند، والدين نسبت به‌تربيت ديني فرزندان کمتر توجه نشان مي‌دهند و با پا گذاشتن فرزندشان به دوره جواني، متوجه بي قيدي‌هايي در او مي‌شوند که ديگر قادر نخواهند بود آن را اصلاح کنند.

حجت الاسلام محصل همچنين با تأكيد بر اينکه والدين بايد نسبت به‌تربيت ديني فرزندشان از دوران کودکي توجه داشته باشند، مي‌افزايد: مادران بيش از پدران در اين حوزه مؤثر هستند از اين رو بيش از آنان بايد به‌تربيت ديني فرزندشان توجه داشته باشند. آنها بايد در دوران کودکي و نوجواني بيشتر در ثبات اعتقادات و باورهاي ديني فرزندشان تلاش کنند، زيرا فرزندان در اين دوره سني تأثيرپذيرترند.

تأثيرپذيري بيشتر در دوره نوجواني

وي درباره نقش آموزش و پرورش نيز مي‌گويد: آموزش و پرورش در تلاش است که وظيفه خود را به درستي ايفا کند. ولي متاسفانه با عدم پيگيري والدين در خانه، حاصل تلاش مسئولان و مبلغان ديني مدرسه ناکام مي‌ماند و ثمر نمي‌دهد. از اين رو مي‌بينيم که در مدرسه حجاب را به کودک آموزش مي‌دهند و از سوي ديگر، کودک با رفتار دو گانه والدين، اقوام و دوستان رو به رو مي‌شود و همين موضوع تلاش مسئولان مدرسه را نقش بر آب مي‌کند و روي آنها تأثير منفي مي‌گذارد. 
اين کارشناس امور خانواده با‌ اشاره به اينکه مدارس بايد برنامه‌هاي بيشتري براي آشنايي والدين و کودکان با آموزه‌هاي ديني‌ترتيب دهد، مي‌افزايد: در آغاز بايد آموزش‌هاي ديني را به خانه‌ها ببريم و‌ تربيت ديني را از خانه و خانواده شروع کنيم. همچنين از طريق کلاس‌هاي هم‌انديشي و همايش‌هايي که مدارس براي والدين برگزار مي‌کند، مي‌توان اثرات مثبتي در اين حوزه گذاشت و گام‌هاي مؤثرتري برداشت. در اين راستا بايد سطح مطالعات ديني والدين را بيفزاييم تا بتوانيم به پشتوانه اقداماتي که در مدرسه انجام مي‌شود، حساسيت خانواده‌ها را نسبت به‌تربيت ديني فرزندان افزايش دهيم. در اين صورت است که کودک هم در مدرسه و هم در خانواده تحت تأثير آموزه‌هاي ديني قرار مي‌گيرد.

mamane.ir